Engelse lantaarn klok - 2
De herkomst van de naam Engelse lantaarnklok, English Lantern Clock, is onduidelijk, althans er zijn verschillende verklaringen.
Het zou een beschrijving van de vorm kunnen zijn, de klok lijkt enigszins op een lantaarn, maar de naam zou ook kunnen duiden op het gebruikte metaal, namelijk messing (brass) dat in Oudengels ook wel "latten" heet.
En lantern zou daar weer een verbastering van zijn. Vergelijk met laiton (= Frans voor messing) of het oud-Nederlandse woord latoen. Hoe dan ook, in vroege beschrijvingen van deze klokken, zoals inventarissen van overleden klokkenmakers, wordt gewoon gesproken van "clock" of "house clock".
Dat is helemaal niet vreemd als men bedenkt dat er in Engeland aan het begin van de zeventiende eeuw behalve lantaarnklokken nauwelijks andere huisklokken waren.
Pas later toen andere typen klokken op de markt kwamen, werd het noodzakelijk ze specifiek te benoemen. Overigens zijn er nog andere benamingen. Ze worden ook wel "Cromwellian clocks" of "bedpost clocks" genoemd.
Tegenwoordig is echter de naam "Lantern Clock" de algemeen aanvaarde term van dit type klok. Het is misschien interessant om nog te vermelden dat het Engels onderscheid maakt tussen "clock" en "timepiece".
Een "clock" heeft altijd een slagwerk. Want net als in het Nederlands kan "clock" ook luidklok betekenen. In de Engelse taal heeft het die betekenis eigenlijk verloren en wordt een luidklok aangeduid met "bell", maar het woord "clock" verwijst nog steeds naar de functie van het luid-gedeelte.
Daarom heeft een "timepiece" geen slagwerk, maar soms wel een wekkerwerk.
Stijlkenmerken
De belangrijkste stijlkenmerken van de Engelse lantaarnklok
komen overeen met die van zijn Europese soortgenoten.
Kort samengevat: een wandklok met vierkante boven- en onderplaat en een grote bel, de vier stellingen (pilaren), de verticaal achter elkaar liggende platines, het eendaags uurwerk met een of meer gewichten. Voor de Engelse variant komen er nog enkele specifieke kenmerken bij.
In het begin van de zeventiende eeuw ontstond er geleidelijk een harmonisatie in stijl, waaraan elke uurwerkmaker zich min of meer conformeerde. Het gilde zorgde ervoor dat de ambachtslieden volgens een vooraf goedgekeurde methodiek werkten. Ook de toeleverende bedrijven waren mede verantwoordelijk voor een algemene stijl.
De geelgieters leverden bijvoorbeeld identieke producten (zoals de stellingen van lantaarnklokken) aan verschillende uurwerkmakers. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Nederlandse varianten, zoals de stoelklokken, werden Engelse lantaarnklokken volledig van metaal (messing/staal) gemaakt.