Friese stoelklok met maanstand

De Friese stoelklok is een hangklok waarbij het uurwerk op een zogeheten stoel staat. Dit uurwerk werd van oorsprong vooral in Friesland gemaakt gedurende de 17e en 18e eeuw.

De Friese stoeltjesklok heeft zijn naam te danken aan het tafeltje met vier poten waar de klok op vast gemaakt is. Aan de Friese stoelklok zit een slinger. Deze zorgt ervoor dat de wijzers met kleine schokjes voortbewegen. De slinger is met een spillegang verbonden aan het uurwerk. De spil met zijn lepels zorgt ervoor dat de kracht van het gewicht in stukjes wordt doorgeven aan de wijzer. Hierdoor ontstaat het tikkende geluid dat een klok maakt. Het slagwerk zorgt ervoor dat de klok op hele en halve uren een bel laat gaan. Elke stoelklok heeft een wekker. Deze maakt gebruik van een eigen gewicht en kan ingesteld worden door een klein wijzertje op de wijzerplaat.

Een kunstwerk op zich

Stoelklok met engelen verwerkt in het gietwerk.

De kast van een stoeltjesklok is beschilderd met bloemenslingers en guirlandes, het kastdak is versierd met prachtig loden gietwerk. De wijzerplaat is ook versierd met loden gietwerk. In de klok hiernaast zijn er bijvoorbeeld engelen verwerkt in het gietwerk. De zijkanten van de achterplank zijn versierd met verschillende figuren, bijvoorbeeld zeemeerminnen of papegaaien.

In het begin werd er binnen de cijferring vaak een landschap geschilderd en op de benedenhoeken bloemetjes. Boven de cijferring werd in het midden vaak een bloemenmand met aan weerszijden een dame of een engel geschilderd, het lijkt alsof ze de bloemen presenteren aan de toeschouwer. De klok hiernaast laat dit allemaal mooi zien. Later werden de dames geregeld vervangen voor allegorieën (symbolische voorstellingen) van lente of zomer, landschappen en watertaferelen.