Oeil de boeuf (Frans voor "ossenoog")

Een "oeil de boeuf" (Frans voor "ossenoog") is een term die oorspronkelijk uit de Franse architectuur en horlogerie komt en wordt gebruikt om een specifiek type raam of venster aan te duiden. Het wordt ook wel een ossenoograam genoemd, en heeft zijn naam te danken aan de vorm die lijkt op een ossoog: rond en bol. De term wordt daarnaast ook gebruikt voor klokken die een soortgelijke ronde, bolle wijzerplaat hebben. Het begrip "ossenoogklok" komt dus voort uit de gelijkenis met dit soort architectonische kenmerken.

Laten we beide betekenissen—die van het raam en die van de klok—uitvoeriger bespreken:

1. Oeil de boeuf als Raam

In de Franse architectuur verwijst een oeil de boeuf naar een type ronde of ovale venster die vaak in het dak van een gebouw wordt aangebracht, met name in de 17e en 18e eeuw. Dit soort ramen zijn typisch voor luxe architectuur uit die tijd, vooral in barok en Louis XVI-stijl.

De vorm is meestal rond of enigszins ovale en heeft de indruk van een "oog"—specifiek een "ossenoog", gezien de gelijkenis met de ronde ogen van een os. Deze ramen dienden vaak om natuurlijk licht in de bovenste verdiepingen of zolders van een gebouw te brengen. Ze werden vaak geplaatst in de dakspanten van kastelen, paleizen of herenhuizen, en speelden een belangrijke rol in de esthetiek en verlichting van de bovenste verdiepingen.

Kenmerken van een oeil de boeuf raam:

• Vorm: Rond of ovaal.
• Locatie: Vaak in de daken van grote huizen of paleizen.
• Functie: Toegankelijkheid tot licht, vaak in bovenste ruimtes.

Dit type raam kan worden aangetroffen in historische gebouwen zoals paleizen in Frankrijk, en het heeft een markante, decoratieve uitstraling die het gebouw meer grandeur gaf.

2. Oeil de boeuf als Klok (Ossenoogklok)

In de horlogerie en klokconstructie verwijst de term "ossenoogklok" of "oeil de boeuf klok" naar klokken met een ronde wijzerplaat die qua vorm doen denken aan een "ossenoog." Dit type klok heeft meestal een ronde, vaak iets bolle wijzerplaat, en werd traditioneel vaak geplaatst in torens of gevels van gebouwen, waar de klok prominent zichtbaar was. Het doel was om zowel functionele tijdsaanduiding te bieden als een decoratief element toe te voegen aan de gevel of toren.

Deze klokken zijn typisch voor de periode tussen de 17e en 19e eeuw, wanneer het gebruik van mechanische torenklokken steeds gebruikelijker werd. De naam "ossenoogklok" wordt specifiek geassocieerd met de ronde vorm van het klokgezicht, die in de architectuur zowel esthetisch als praktisch werd gewaardeerd.

Kenmerken van een ossenoogklok:

• Vorm: Rond of ovaal, vaak met een bolle of verdiept gemonteerde wijzerplaat.
• Plaatsing: Vaak op torens van kerken of openbare gebouwen.
• Mechanisme: Meestal mechanisch, vaak met een traditioneel slingeruurwerk.
• Oorsprong: Werd veel gebruikt in de 17e-19e eeuw, met name in Frankrijk en andere Europese landen.

Samenvatting van het Verschil

• Oeil de boeuf (Raam): Een architectonisch raam, rond of ovaal van vorm, vaak in het dak of bovenste verdiepingen van gebouwen.
• Oeil de boeuf (Klok): Een klok met een ronde wijzerplaat, die zijn naam ontleent aan de gelijkenis met het architecturale raam.

De gelijkenis in de vorm heeft ertoe geleid dat de termen zowel voor ramen als voor klokken worden gebruikt, afhankelijk van de context.