Vrijen met God over 'heilige bruiloften', erotiek en religie, Jacob Slavenburg

Het boek "Vrijen met God: over 'heilige bruiloften', erotiek en religie" van Jacob Slavenburg is een diepgaande en onconventionele verkenning van de relatie tussen religie, mystiek en erotiek. Het werk onderzoekt de historische en symbolische verbindingen tussen seksualiteit en spiritualiteit, met als doel te laten zien hoe deze thema's door de eeuwen heen met elkaar verweven zijn, vooral in mystieke tradities en religieuze rituelen.

Centrale Thema’s

Heilige bruiloften en de verbinding tussen erotiek en religie zijn de centrale thema's in dit boek. Slavenburg verwijst naar de 'heilige bruiloft' als een mystieke ervaring die de vereniging van het goddelijke en het menselijke vertegenwoordigt. Deze symbolische huwelijken, die in verschillende religies en mystieke tradities voorkomen, spelen een cruciale rol in het spirituele proces van de zoektocht naar de ultieme eenheid met God of het hogere zelf. In het boek wordt het idee van de 'bruiloft' niet alleen gezien als een sociaal ritueel, maar als een spiritueel en erotisch proces dat zowel lichamelijke als geestelijke aspecten omvat.

Erotiek en Spiritualiteit

Slavenburg legt uit dat de verbinding tussen erotiek en spiritualiteit niet noodzakelijk iets 'vlezigs' of 'aards' hoeft te zijn, maar juist een dieper, symbolisch en spiritueel karakter heeft. In verschillende mystieke tradities wordt seksualiteit gezien als een middel om hogere spirituele waarheden te bereiken, waarbij de seksuele daad een metafoor wordt voor de spirituele vereniging met het goddelijke. Dit staat in schril contrast met de vaak negatieve of afwijzende houding die religies, zoals het christendom, in hun officiële leer over seksualiteit aannemen.

In veel mystieke tradities, zoals het christendom, de kabbala, het hindoeïsme en het soefisme, komt het idee naar voren dat seksuele energie een kracht is die gebruikt kan worden om spirituele transformatie te bewerkstelligen. Slavenburg bespreekt bijvoorbeeld de kabbalistische visie op de “heilige bruiloft” als een spirituele vereniging van het mannelijke en vrouwelijke aspect van God, die zowel binnen als buiten de mens bestaat.

Symboliek en Geschiedenis

Het boek duikt ook diep in de symboliek van seks en mystiek in de geschiedenis van religie. Slavenburg gaat in op hoe bepaalde religieuze en mystieke teksten seksuele handelingen en het huwelijk gebruiken als metaforen voor de eenheid met het goddelijke. Dit is bijvoorbeeld terug te vinden in de Bijbel, waar erotische beelden en metaforen vaak gebruikt worden om de liefde tussen God en de ziel te beschrijven. Slavenburg bespreekt hoe deze symbolieken in de loop der tijd zijn geïnterpreteerd en soms verdraaid, afhankelijk van de culturele en religieuze context.

Hij onderzoekt ook hoe in middeleeuwse en vroege moderne mystiek seksuele beelden gebruikt werden om de spirituele reis van de ziel te beschrijven, zoals bij mystici als Johannes van het Kruis en Teresa van Ávila. In deze tradities werd het idee van de 'bruiloft' niet alleen als een lichamelijke gebeurtenis gezien, maar ook als een diep spirituele ervaring van vereniging met God.

Kritiek op Traditionele Opvattingen

Slavenburg biedt in zijn boek een kritische benadering van traditionele opvattingen over seksualiteit binnen religies. Hij stelt dat de afwijzing van seksualiteit in veel religieuze tradities – vooral in het christendom – heeft geleid tot een ongezonde en onrealistische scheiding tussen het lichaam en de ziel. Dit heeft niet alleen bijgedragen aan taboes en schaamte over seksualiteit, maar ook tot een verarmde visie op de potentie van de menselijke ervaring.

Hij betoogt dat het begrijpen van de diepe spirituele betekenis van erotiek en seksualiteit kan helpen om een meer geïntegreerd en heel mensbeeld te ontwikkelen. In plaats van seksuele verlangens te verwerpen als zondig, zou men ze kunnen zien als een weg naar zelfkennis en zelfs naar een dieper contact met het goddelijke.

Invloeden en Tradities

Het boek is breed van opzet en behandelt niet alleen de Westerse mystiek, maar ook oosterse tradities. Slavenburg bespreekt bijvoorbeeld de erotische elementen in de tantra en de Bhagavad Gita, waar het seksuele lichaam gezien wordt als een tempel die kan helpen bij spirituele verlichting. Hij onderzoekt ook de rol van seksualiteit in het boeddhisme, waar het verlangen naar vereniging vaak gezien wordt als een metafoor voor het overstijgen van dualiteit en het bereiken van eenheid met het kosmische bewustzijn.

Slavenburg verwijst ook naar het soefisme, waarin liefde en erotiek centraal staan als vormen van mystieke ervaring. De soefistische dichters, zoals Rumi, gebruikten erotische metaforen om de relatie tussen de menselijke ziel en God te beschrijven, waarbij de goddelijke liefde wordt gezien als een intens verlangen naar vereniging met het transcendente.

Conclusie

"Vrijen met God: over 'heilige bruiloften', erotiek en religie" is een uitnodiging om na te denken over de diepere betekenis van seksualiteit en religie, en hoe deze twee ogenschijnlijk tegengestelde werelden in mystieke tradities juist met elkaar verbonden zijn. Jacob Slavenburg biedt een gedurfde en vernieuwende benadering van thema’s die vaak als taboe worden beschouwd, en daagt de lezer uit om de spirituele dimensie van erotiek te heroverwegen. Het boek is zowel een spirituele zoektocht als een culturele en historische verkenning van de manier waarop seksualiteit en religie elkaar kunnen beïnvloeden en elkaar kunnen verrijken. Het biedt een alternatieve visie op seksualiteit die meer openstaat voor de transcendente en symbolische betekenis van de menselijke ervaring.