Erotica: 17Th-18th Century from Rembrandt to Fragonard

Het boek "Erotica: 17th-18th Century from Rembrandt to Fragonard" biedt een diepgaande verkenning van de erotica in de kunst van de 17e en 18e eeuw. Het gaat om een verzameling van afbeeldingen, schilderijen, prenten en tekeningen die uitdrukking geven aan de sensuele en seksuele dimensies van de menselijke ervaring in deze periodes. De werken in het boek zijn gemaakt door enkele van de beroemdste kunstenaars uit de Europese kunstgeschiedenis, waaronder Rembrandt, François Boucher, Jean-Honoré Fragonard, en anderen.

1. Contextualisering en het culturele klimaat

De 17e en 18e eeuw waren periodes van aanzienlijke culturele verandering in Europa. In deze tijd veranderde de opvatting van seksualiteit en erotische kunst aanzienlijk. De barok en rococo, kunststromingen die veel invloed hadden op de esthetiek van die tijd, waren een reactie op het protestantisme, de tegenhervorming en de politieke ontwikkelingen die zich afspeelden in de regio. Tegelijkertijd was er een groeiende interesse in de verkenning van het menselijke lichaam en sensualiteit, zowel in de literatuur als in de beeldende kunst.

De kunstwereld in deze periode werd gekarakteriseerd door een groeiende mate van openheid ten aanzien van seksuele thema’s, hoewel erotica vaak in private, eerder dan publieke, sferen werd gepresenteerd. Veel van de werken die in dit boek worden besproken, werden oorspronkelijk in opdracht gemaakt voor adellijke of rijke, vaak privé, verzamelaars, en waren bedoeld voor een select publiek. Dit verklaart waarom veel van de erotische afbeeldingen met een zekere discrete esthetiek en verfijning gepresenteerd werden.

2. Hoofdonderwerpen en de rol van kunstenaars

Het boek behandelt de evolutie van erotica in de kunst van deze twee eeuwen en bespreekt de rol van beroemde kunstenaars die bijdroegen aan de verbeelding van sensualiteit. Belangrijke thema’s in het boek zijn onder andere:

• De menselijke anatomie en het naakt: In zowel de 17e als 18e eeuw waren de studies van het menselijke lichaam belangrijk, niet alleen voor wetenschappelijke doeleinden maar ook voor artistieke exploratie. Erotische beelden van het vrouwelijk en mannelijk naakt werden steeds vaker getoond, vaak met een speelse of verfijnde benadering van de verhoudingen tussen man en vrouw.

• Het erotische portret: In deze tijd zagen we een verschuiving van de traditionele portretkunst naar meer persoonlijke en zelfs intieme representaties van de figuren die in de schilderijen en prenten werden afgebeeld. In dit opzicht was het mogelijk om de erotische verhoudingen tussen kunstenaar en model te verkennen, iets wat het boek uitvoerig bespreekt.

• Seksualiteit en sociale klasse: De erotische kunst van de 17e en 18e eeuw is vaak nauw verbonden met kwesties van sociale status en macht. Adellijke mannen en vrouwen werden afgebeeld in verfijnde, sensuele situaties, die tegelijkertijd een reflectie waren van de sociale normen en idealen van hun tijd. De vermenging van seksuele symboliek met sociale symbolen van rijkdom, macht en prestige werd vaak gebruikt om een boodschap over de status van de afgebeelde persoon over te brengen.

• De rol van vrouwelijkheid en seksualiteit: Veel van de werken in het boek tonen vrouwen in verschillende erotische posities en situaties, en de manier waarop vrouwelijke sensualiteit werd weergegeven in de kunst was sterk afhankelijk van de heersende opvattingen over vrouwelijkheid in de samenleving. Het boek onderzoekt hoe kunstenaars vaak het vrouwelijke lichaam idealiseerden en tegelijkertijd een soort erotische afstand creëerden.

3. Enkele kunstenaars die worden besproken

• Rembrandt van Rijn: Rembrandt wordt vaak gezien als de meester van de emotionele en psychologische diepte in zijn werk, maar in sommige van zijn studies van naakten, zoals zijn tekeningen en etsen van het vrouwelijke naakt, is er ook een zekere sensualiteit te vinden. In zijn etsen kunnen we een subtiele en intieme benadering van seksualiteit zien, hoewel hij niet bekend stond om expliciete erotische kunst.

• Francois Boucher: Boucher, een beroemde Franse rococo-schilder, staat bekend om zijn frivole, speelse en vaak erotisch geladen werken. Hij was een belangrijke schilder aan het hof van Lodewijk XV en zijn werken benadrukten de weelderigheid van het koninklijk hof, waarin seksuele vrijheid en een zekere lichtzinnigheid de boventoon voerden. Boucher’s werk is een van de meest prominente voorbeelden van rococo-erotica.

• Jean-Honoré Fragonard: Fragonard is een van de bekendste kunstenaars van de rococo-periode en zijn werk omvat verschillende erotische schilderijen, die vaak op speelse wijze de thema’s van liefde en lust onderzoeken. Zijn schilderijen, zoals Het Schommelbed (La balançoire), zijn iconen van de verkenning van erotische vrijheid in de Franse aristocratie.

• Giovanni Battista Tiepolo: Tiepolo was een Italiaanse schilder die in de 18e eeuw werkte en enkele werken produceerde die zowel erotische als mythologische thema’s combineerden. Zijn werk toont de vrijheid en het plezier van de tijdsperiode, met vaak exuberante scènes van liefde en lust.

4. Erotica als sociaal en politiek statement

De erotische kunst van de 17e en 18e eeuw had niet alleen esthetische en sensuele bedoelingen, maar werd vaak ook gebruikt als een manier om sociale en politieke boodschappen over te brengen. De erotische afbeeldingen uit deze tijd reflecteerden de heersende opvattingen over seksualiteit, moraal en macht. In sommige gevallen werd erotica ook gebruikt om kritiek te uiten op de heersende klasse of om de hypocrisie van de samenleving te tonen.

De kunst uit deze periode bevatte vaak symboliek die, voor het getrainde oog, ook politieke of filosofische implicaties had. De seksuele verbeeldingen waren soms allegorisch en bedoeld om diepere waarheden over de menselijke natuur, liefde, verleiding en sociale hiërarchieën uit te drukken.

5. Conclusie

Het boek "Erotica: 17th-18th Century from Rembrandt to Fragonard" is een belangrijke bron voor iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedenis van erotische kunst. Het biedt niet alleen een overzicht van de kunsthistorische ontwikkeling van erotica, maar legt ook de maatschappelijke en culturele context uit waarin deze werken ontstonden. Het toont hoe kunstenaars van verschillende stijlen, van barok tot rococo, seksualiteit, sensualiteit en naakt op een verfijnde en vaak provocerende manier hebben benaderd.

Door de rijke beeldtaal van deze periode te onderzoeken, krijgen we niet alleen inzicht in de esthetiek van erotica, maar ook in de veranderende opvattingen over seksualiteit, sociale klasse en macht in het Europa van de 17e en 18e eeuw.